مدیر سایتدرمان زخم بستر با عسل
زخم بستر یا زخم فشاری، نوعی زخم پوستی است که به دلیل فشار طولانی مدت بر روی پوست که دارای ضخامت کمتری شکل می‌گیرد. زخم بستر معمولاً در افرادی که در بستر بستری بوده و یا در سنین بالای 65 سالگی بیشتر دیده می‌شود. درمان زخم بستر با عسل به عنوان یک روش درمانی طب سنتی از قدیمی‌ترین روش‌ها است
جهت درمان انواع زخم بستر با مجموعه درمانی زخمتو تماس بگیرید
توصیه ای که در ابتدای این مقاله می شود این مقاله می شود این است که به صورت خودسرانه هر زخم بستر با هر درجه ای را با عسل درمان نکنید و ایتدا با کارشناس زخم معتمد خود مشورت کنید.
عسل چطور می‌تواند به بهبود زخم ها کمک کند؟
تمامی عسل ها دارای یک سری خواص فیزیکی مشترک هستند که در ترمیم زخم نقش اساسی را دارند.
- خاصیت اسیدی:
اولین و مهمترین ویژگی عسل که باعث می‌شود مرهم مناسبی برای زخم ها باشد خاصیت اسیدی عسل است.
PH عسل طبیعی بین ۳.۵ تا ۵.۵ است. این یعنی عسل طبیعی دارای خاصیت اسیدی است و به همین دلیل زمانی که بر روی زخم قرار می‌گیرد، باعث تحریک هموگلوبین خون و آزاد کردن اکسیژن می‌شود.
این فرآیند باعث می‌شود که فعالیت پروتئاز که روند ترمیم زخم را مختل میکند کاهش یابد و ترمیم زخم تسریع شود.
همچنین خاصیت اسیدی عسل مانع فعالیت باکتری ها بر روی زخم و شده و زخم را عاری از باکتری ها میکند.
- خاصیت اسمزی:
همانطور که می‌دانیم عسل یک ماده اشباع از قند است. همین عامل سبب می‌شود که عسل خاصیت اسمزی داشته باشد به این معنا که یک جاذب طبیعی رطوب و آب است.
خاصیت اسمزی بالای عسل باعث می‌شود تا مایع را از بستر زخم بیرون بکشد و یک خروجی لنف ایجاد کند. قند موجود در عسل همچنین آب را از سلول‌های باکتری خارج میکند و تا زمانی که عسل با ترشحات زخم خیلی رقیق نشده است از رشد باکتری جلوگیری میکند.
- خواص بیولویکی:
از سوی دیگر عسل علاوه بر اینکه دارای خواص فیزیکی مناسبی برای پانسمان زخم است، ویژگی‌های زیستی ویژه‌ای نیز دارد که باعث بهبود زخم ها می‌شود. به همین دلیل است که در مقالات علمی متعدد از عسل به عنوان یک پانسمان زخم بیولوژیکی با فعالیت‌های زیستی متعدد یاد می‌شود.
فعالیت ضد باکتریای عسل چگونه است؟
مطالعات آزمایشگاهی زیادی نشان می‌دهد که عسل دارای اثرات ضد باکتریایی است که با طیف وسیعی از گونه‌های باکتری و قارچ مقابله میکند.
به طور کلی فعالیت های ضدباکتریایی عسل یا ناشی از پراکسید هیدروژن و یا متیل گلوکسال است.
۱. پراکسید هیدورژن
خاصیت ضد باکتریایی بیشتر عسل ها به علت وجود پراکسید هیدورژن در آن است که توسط آنزیمی به نام گلوکز اکسیداز که زنبورها به شهد اضافه میکنند تولید می‌شود.
اما نکته مهم این است که پراکسید هیدورژن به سرعت توسط آنزیم کاتالاز که در خون و بافت‌ها زخم وجود دارد غیر فعال می‌شود. به همین دلیل باید پانسمان عسل زود به زود عوض شود.
۲. متیل گلوکسال
متیل گلوکسال از دیگر موادی است که باعث خواص ضد باکتریایی در عسل می‌شود و بر خلاف پراکسید هیدورژن خنثی نمی‌شود و روند ترمیم و بهبود زخم را تسریع میکند.
اما نکته اینجاست که این ماده فقط در نوع خاصی از عسل ها که به آن عسل مانوکا می‌گویند به مقدار قابل توجه وجود دارد. به همین دلیل است که سازمان غذا و داروی آمریکا در سال ۲۰۱۵ عسل مانوکا را به عنوان جایگزینی برای درمان زخم معرفی کرده است.
آیا عسل در سیستم ایمنی ما تاثیر دارد؟
یکی دیگر از خواص بیولوژیکی عسل که باعث شده است یک تسریع کننده مناسب برای درمان زخم باشد، محرک بودن آن برای سیستم ایمنی بدن است.
شواهد خوبی وجود دارد که عسل دارای فعالیت‌های زیستی است که پاسخ ایمنی بدن را تحریک میکند. به این معنا که عسل با تحریک سیستم ایمنی برای سرکوب عفونت‌ها و همچنین تحرکی بافت‌های ترمیم کننده به فرآیند بهبود زخم کمک میکند.
دیگر خاصیت عسل افزایش قدرت سیستم دفاعی بدن در مقابل میکروب ها با افزایش تولید و بیان فاکتورهای رشد و افزایش عملکرد ماکروفاژها و لنفوسیت ها می باشد.
فعالیت ضد التهابی عسل
عسل از دیرباز به عنوان یک ماده ضد التهاب مورد استفاده قرار می‌گرفته است به طوری که در بسیاری از نسخه‌های قدیمی از عسل برای درمان آفتاب سوختگی، لکه‌های صورت و همچنین التیام لوزه‌ها و گلو استفاده می‌شده است.
این فعالیت‌های ضد التهابی عسل به ترکیبات فنلی گیاهی موجود در آن نسبت داده می‌شود که در روند بهبود زخم و همچنین جای زخم بسیار موثر است.
عسل برای چه زخم هایی مناسب است؟
- جوش و یا دمل
- سوختگی ها
- خراش ها
- زخم های غیر قابل درمان
- سینوس پیلونیدال (کیست مویی) که به شکل یک کیسه کوچک حاوی مو معمولاً در قسمت پایین کمر و بالای خط باسن بروز می کند و در اثر برگشت مو به داخل پوست ایجاد و باعث تجمع عفونت در کیست می شود.
- زخمی که در پا باشد مانند زخم پای وریدی و دیابتی
- انواع زخم فشاری (زخم بستر) برای اطلاع بیشتر مقاله زخم بستر را مطالعه نمایید.
- زخم های سرد (مثل تبخال)
- برخی زخم هایی که در اثر خوب نبودن جریان خون در افراد مسن ایجاد می شود.
- زخم های ناشی از تروما و آسیب دیدگی (می‌توانند برش های ساده یا ضایعات باشند)
- آفتاب سوختگی
- ترمیم زخم های جراحی
اما استفاده عسل در این نوع زخم ها، به عوامل متعددی مانند نوع زخم، میزان وخامت زخم(درجه بندی زخم)، عفونی بودن و یا نبودن زخم، محل زخم بستگی دارد.
پس قبل از هر گونه اقدام برای درمان زخم های مزمن مانند زخم های دیابتی و فشاری و سوختگی های شدید با کارشناس زخم خود مشورت نمایید.
چطور از عسل برای درمان زخم های خود استفاده کنیم؟
همانطو که در بالا هم اشاره کردیم اگر زخم یا سوختگی شما شدید و یا مزمن است مثل زخم پای دیابتی حتما و حتما قبل از استفاده از عسل برای بهبود زخم خود با یک پزشک مشورت کنید.
بهتر است در موارد حاد برای اولین پانسمان خود به یک کلینک تخصصی مراجعه کنید چرا که میزان استفاده از عسل و هچنین نحوه پانسمان می‌تواند در فرآیند بهبود زخم موثر باشد
اگر به هر دلیل قصد دارید پاسمان عسل خود را در خانه و برای زخم‌های نه چندان عمیق انجام دهید به نکات زیر توجه کنید.
- قبل از شروع پانسمان به منظور جلوگیری از آلودگی حتما دست‌های خود را بشویید و همچنین از گاز استریل و پنبه بهداشتی و استریل استفاده کنید.
- برای اینکه پانسمان بهتری داشته باشید و از آغشته شدن سایر نقاط بدن و لباس خود با عسل جلوگیری کنید بهتر است ابتدا پانسمان را به عسل آغشته کنید و سپس آن را در قسمت آسیب دیده قرار دهید.
- همچنین می‌توانید از پانسمان‌های آغشته به عسل که در داروخانه‌ها نیز موجود است استفاده کنید. عسلی که در این پانسمان‌ها استفاده شده است استریل شده است و می‌توانید از آن برای هر زخمی استفاده کنید.
- همانطور که گفتیم زمانی که عسل در معرض زخم قرار می‌گیرد به مرور خواص فیزیکی و شیمیایی خود که باعث بهبود زخم می‌شود را از دست می‌دهد. در نتیجه زمانی که پانسمان از ترشحات زخم اشباع شد آن را تعویض کنید. توجه داشته باشید در مراحل اولیه زخم، نیاز است پانسمان زود به زود تعویض شود اما به مرور و با بسته شدن زخم نیاز به تعویض نیز کمتر می‌شود.
- توجه داشته باشید که روند بهبودی با عسل ممکن است کمی طول بکشد و نیاز باشد این پانسمان را به مدت یک هفته یا بیشتر انجام دهید تا بهبودی کامل حاصل شود.
- برای استفاده از عسل برای بهبود جای زخم و بخیه نیاز نیست پانسمان به سرعت تعویض شود چرا که در این حالت زخم ترشحی ندارد و می‌توانید روزی یک‌بار پانسمان را تعویض کنید.
چه نوع عسلی برای درمان زخم مناسب است؟
به طور کلی برای درمان هر زخمی می‌توان از عسل استفاده کرد. اما قبل از اینکه نسبت به خرید عسل برای درمان زخم‌هایتان اقدام کنید باید توجه داشته باشید که هر عسلی مناسب پانسمان هر زخمی نیست.
عسل استریل برای زخم های شدید و مزمن
برای درمان زخم‌های شدید و همچنین زخم‌های مزمن مثل زخم پای دیابتی و زخم بستر، نباید از عسل‌های غیر استریل استفاده کرد. چرا که این نوع عسل‌ها ممکن است حاوی اسپورهای باکتری باشند که با قرار گرفتن بر روی زخم و ترشحات آن شرایط برای رشد و تکثیر آن‌ها فراهم می‌شود. که این عامل می‌تواند باعث عفونت و بدتر شدن زخم شود.
استریل کردن عسل نباید به وسیله حرارت دادن عسل انجام شود چرا که در این حالت تمام آنزیم‌های مفید عسل که باعث بهبود زخم‌ها می‌شوند از بین می‌رود. استریل کردن عسل باید به وسیله اشعه گاما صورت گیرد تا تمام خواص آن حفظ شود.
متاسفانه در بسیاری از سایت‌ها و حتی کتاب‌ها گفته می‌شود که چون عسل خام خودش خواص ضدباکتریایی دارد و باکتری‌‌ها را از بین می‌برد، در نتیجه از آن می‌توان برای درمان هر زخمی استفاده کرد! این حرف تا حدودی درست است اما تمام ماجرا نیست.
همانطور که گفتیم عسل دارای خواص فیزیکی خاصی است که باعث می‌شود محیط مناسبی برای رشد باکتری نباشد و همچنین به خاطر خواص بیولوژیکی که دارد باکتری‌های زنده را از بین می‌برد.
اما در مرحله رشد باکتری مرحله‌ای وجود دارد به نام اسپور، که زمانی ایجاد می‌شود که شرایط مناسبی برای رشد باکتری وجود ندارد. در این مرحله، اسپورها منتظر می‌مانند تا زمانی که شرایط مساعد از جمله رطوب برای آن‌ها ایجاد فراهم شود تا به رشد خود ادامه دهند.
در عسل خام نیز ممکن است این اسپورها وجود داشته باشند و زمانی که عسل در معرض زخم و ترشحات آن قرار گرفت و به رطوب کافی رسید فعالیت خود را شروع میکنند.
عوارض درمان زخم با عسل چیست؟
هنگام استفاده از عسل به عنوان درمان برای زخم بستر، ممکن است برخی عوارض آن برای بیماران بروز کند. برخی از این عوارض عبارتند از:
حساسیت: اگر بیماری حساسیت به عسل دارد، استفاده از آن می تواند علائمی مانند خارش، قرمزی و تورم را در ناحیه درمان شده ایجاد کند.
عفونت: عسل قابلیت رشد باکتری را ندارد، اما به دلیل خودکفایی بالایی که در شرایط طبیعی دارد، ممکن است باعث رشد میکروارگانیسم های دیگر شود. این می تواند خطر عفونت را افزایش دهد.
افزایش ترشحات: استفاده از عسل به عنوان درمان زخم بستر، ممکن است باعث ترشح بیش از حد مواد ترشحی شود که می تواند به نوبه خود باعث آسیب پوست و ایجاد تحریک شود.
ایجاد تحریک: استفاده از عسل به عنوان درمان زخم بستر، ممکن است باعث تحریک موضعی پوست شود که می تواند باعث بروز درد، سوزش و حساسیت شود.
عدم تطابق با داروهای دیگر: استفاده همزمان از عسل و برخی داروها مانند آنتی بیوتیک ها، ممکن است باعث کاهش اثربخشی داروها شود.
همچنین، در صورت استفاده از عسل در شرایط نامناسب و بدون رعایت دستورالعمل های بهداشتی، ممکن است عفونت، التهاب و عوارض جانبی دیگری را برای بیمار ایجاد کند. بنابراین، قبل از استفاده از عسل به عنوان درمان زخم بستر، بهتر است با پزشک خود در این زمینه مشورت کنید.
پانسمان های عسل برای درمان زخم کدامند؟
برای درمان زخم با عسل باید چند عامل مهم مانند خلوص عسل مورد استفاده،توجه به نوع زخم،محل زخم، میزان ترشحات و عوارض احتمالی استفاده از عسل طبیعی در در نظر گرفته شود.برخی شرکت های تولید کننده پانسمانی برای سهولت و افزایش تاثیر عسل و کاهش عوارض احتمالی از عسل فراوری شده و استرسل در محصولات خود استفاده میکنند.
نوع عسل استفاده شده در این نوع محصولات با عسل طبیعی و خوراکی کمی متفاوت می باشد.شرکت تولید کننده پانسمان مدی هانی طی بررسی ها و ارزیابی های بسیار دقیق و آزمایشگاهی روی چندین نوع عسل و میزان پاسخدهی روی بیماران به این نتیجه رسید که عسل «مانیوکا» بیشترین تاثیر را در درمان انواع زخم دارد.این نوع عسل از کشور نیوزیلند استخراج می شود.
این شرکت با بکارگیری از این نوع عسل در ساختار تمامی پانسمان های خود، پانسمان هایی را تولید کند که بتواند تاثیر بسیار زیادی در روند ترمیم انواع زخم و وسختگی داشته باشد.هچنین این شرکت نگرانی ها را در جهت استریل بودن عسل مورد استفاده برطرف کرده و با استفاده از اشعه گاما پانسمان های خود را استریل میکند.
مجموعه زخمتو از محصولات شرکت مدی هانی در جهت درمان انواع زخم و وسوختگی بیماران استفاده می نماید.
سخن پایانی:
این که عسل در درمان انواع زخم و سوختگی مفید و تاثیر گذار می باشد بر کسی پوشیده نیست.اما استفاده از عسل در درمان زخم و سوختگی مستلزم داشتن شرایطی می باشد که بتوان از تاثیرات این ماده در درمان سود برد.استفاده نادرست و نابجا از عسل در درمان می تواند تاثیرات جبران ناپذیری داشته باشد.توصیه ما به شما این است که قبل از استفاده از هر نوع عسل،چه خوراکی و چه پانسمانی با کارشناس زخم معتمد خود مشورت نمایید.شما می توانید از مشاوره رایگان مجموعه زخمتو بهره ببرید.